طرح جداسازی زباله از مبدا در اصفهان نیازمند فرهنگ سازی و برنامه ریزی

میانگین تولید روزانه زباله به ازای هر شخص در جهان که تهدیدی جدی برای سلامت، بهداشت و محیط زیست به شمار می‌رود، نزدیک به ۳۰۰ گرم است که ۷۰ درصد آن بازیافت می‌شود و این آمار در ایران حدود ۷۰۰ گرم با نسبت ۷۰ درصد تر و ۳۰ درصد خشک می‌رسد.

ایرانی‌ها به عبارتی با سهم یک درصدی از جمعیت، ۱۵ درصد زباله‌های جهان را تولید می‌کنند که برابر سالانه ۲۰ میلیون تن از جمله ۱۷۷ هزار تن زباله‌های پلاستیکی و ظروف یکبار مصرف است اما تنها ۲۰ درصد آن در چرخه‌ای مورد بازیافت قرار می‌گیرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بنابر آمار معاونت سازمان خدمات شهری اصفهان نیز روزانه به طور میانگین ۹۵۰ تن میزان پسماند ورودی به کارخانه کود آلی است که پنج گروه پسماندهای عادی، بیمارستانی (ویژه)، کشاورزی و صنعتی را شامل می‌شود و مسوولیت و هزینه مدیریت پسماند بر عهده تولیدکنندگان است.

تنها نزدیک به ۶۰۰ تن از این زباله‌های تولیدی شهروندان اصفهانی در شبانه روز را پسماندهایی تشکیل می‌دهد که در یک بازه زمانی سه تا چهار ماهه حدود ۲۰۰ تن کود آلی از آن تولید می‌شود. 

کارشناسان با در نظر گرفتن زباله‌های دفن شده و همچنین زباله‌های غیر قابل بازیافت در واحدهای تولید کمپوست، بر این باور هستند که در مجموع ۴۵ درصد از این مواد زاید بازیافت و سایر آن از دسترس خارج می‌شود. 

کارخانه‌های تولید کود کمپوست هم‌اینک در کاشان، شاهین‌شهر، خمینی‌شهر، برخوار، فلاورجان، لنجان، نجف‌آباد و آران‌وبیدگل مستقر است و در آینده‌ای نزدیک فریدن  به جمع این شهرها خواهد پیوست.

همچنین کارخانه‌های کمپوست گلپایگان، خوانسار، مبارکه، دهاقان و شهرضا نیز در دست ساخت است که نشان می‌دهد، این روزها رقابت بسیار سختی در این زمینه بین نقاط مختلف استان اصفهان وجود دارد. 

اگرچه برنامه‌ریزان مدیریت شهری و محیط زیست در چند ساله گذشته در صدد کنترل زباله تولیدی و اثرهای آن بودند اما یکی از مشکلات مغفول، فرهنگ‌سازی در بین جامعه هدف جهت اجرای فراگیر جداسازی زباله‌ها از مبدا بوده است که موجب شده افزایش روند چرخه تولید زباله در کشور تا امحا و بازگرداندن پسماندها به چرخه تولید، به صورت ناقص اجرا ‌شود. 

نگاهی اجمالی به مرکز آمار ایران هم نشان می‌دهد که با وجود تولید ۸۰ درصد زباله‌ها در شهرها و سهم تنها ۲۰ درصدی نقاط روستایی، تنها ۱۰ درصد زباله‌ها در مبدا تفکیک می‌شود که نشان‌ دهنده سطح مشارکت پایینی از سوی شهروندان برای تحقق هدف‌های طرح مدیریت پسماند است.

اینها در شرایطی است که اجرای درست طرح مدیریت پسماند در کنار حفاظت بهتر از منابع طبیعی، می‌تواند در تولید ارزش ‌افزوده نیز نقش بسیاری ایفا کند؛ چنان که صنعت بازیافت امروزه در کنار ایجاد فرصت‌های شغلی جدید تا نزدیک به ۱۵ درصد تولید ناخالص داخلی برخی کشورهای پیشرفته را هم شامل می‌شود و جداسازی پسماندهای خطرناک از خشک در مبدا نیز می‌تواند تاثیر بسزایی در افزایش بهره‌وری آن داشته باشد.

درون سطل‌های زباله چه خبر است؟

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان در گفت‌ و گو با ایرنا اظهارداشت: بهار امسال طرح توزیع فراگیر جعبه‌­های ایمن ویژه پسماندهای خانگی اجرا شد تا شهروندان پسماندهای ویژه خود را به طور جداگانه جمع‌آوری کرده و این جعبه­‌ها را به ایستگاه­‌های بازیافت تحویل دهند.

علی دهنوی با اشاره به بررسی و ارزیابی جعبه­‌های ایمن جمع‌آوری شده در ایستگاه­‌های بازیافت سطح شهر اصفهان افزود: اگر چه جعبه‌های ایمن ویژه پسماند های خانگی مانند سر سرنگ، تیغ، ریش‌تراش، باتری، سرنگ انسولین، لانسلت و اشیاء مشابه دیگر است که نزدیک به ۶۸ درصد از وزن پسماندهای درون جعبه­‌ها را شامل می‌شد، اما ۳۲ درصد دیگر هم‌چنان پسماندهای خشکی مانند نایلون، کاغذ، مقوا و شیشه بود.

وی تصریح کرد: شیشه‌های دارویی با ۲۱ درصد، سرنگ ۱۸ درصد و باتری با ۱۰ درصد به ترتیب از نظر وزنی بیشترین پسماندهای موجود در جعبه­‌های بررسی شده را تشکیل می‌دادند و وسایل سرم، تیغ و ژیلت در رده­‌های بعدی قرار داشت.

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان یادآور شد: پسماندهای ویژه و خطرناک تعریف مشخصی داشته و بیشتر شامل اشیای نوک تیز و برنده، مواد سمی، آتش‌زا یا قابل انفجار هستند که باید به درستی از سوی شهروندان شناخته و جداسازی شوند.

وی تشریح کرد: انواع اشیای تیز و برنده، باتری­‌ها، قوطی افشانه‌ها و شیشه­‌های عطر، تیوپ رنگ مو و قطعات وسایل الکترونیکی نیز همه در گروه پسماندهای ویژه و خطرناک قرار می­‌گیرند اما مواردی مثل شیشه، فلزها، کاغذ و پلاستیک جزو پسماندهای خشک قابل بازیافت به شمار می‌روند.

دهنوی اضافه کرد: ضرورت دارد که بخش ویژه پسماندها در جعبه­‌های ایمن و پسماندهای خطرناک حجیم مانند افشانه‌ها سوای از دیگر پسماندها از سوی شهروندان جمع‌آوری و به ایستگاه­‌ها تحویل داده شوند.

وی مشارکت مردم را ضامن ارتقای سلامت و بهداشت، بهبود کیفیت محیط زیست و توسعه شهری برشمرد و بیان کرد: شهروندان برای حفظ محیط زیست، منابع طبیعی و مراقبت از سلامت خود و فرزندانشان، شایسته است در طرح­‌های جداسازی پسماندها همکاری داشته و در کنار شناخت انواع پسماندها، هر یک را بسته به گروه مربوطه جداسازی کرده و تحویل ایستگاه­‌های بازیافت مستقر در شهر بدهند.

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان ادامه داد: شهروندانی که جعبه ایمن پر شده خود را به ایستگاه­‌های بازیافت تحویل بدهند، جعبه جدیدی را دریافت می‌کنند تا آن جعبه­‌ها نیز مورد بررسی و ارزیابی قرار بگیرد.

وی تاکید کرد: سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان نیاز به همکاری شهروندان در جداسازی دقیق زباله‌ها در گروه­‌های مرتبط دارد و انتظار می‌رود دست‌کم شهروندان از قراردادن اقلام خطرناک در سطل‌های عادی خودداری کنند.

تقویت مشارکت همگانی تنها راه تبدیل تهدید طلای کثیف به فرصت اقتصادی

جداسازی زباله‌ها در کشورهای پیشرفته‌تر ‌به یک اقدام رایج از سوی شهروندان تبدیل شده ‌و در نتیجه فرهنگ‌سازی و ممارست، مردم به ‌صورت اختیاری به این فرآیند کمک می‌کنند و از این رو بحث بازیافت از جمله در قالب واحدهای تولید انرژی و انواع کود، اقتصاد مستقل خود را یافته است.

در چنین شرایطی نبود نظارت بر فرایند کلی تولید زباله، محدود بودن قوانین و مقررات مشوق و بازدارنده در زمینه مدیریت پسماند، به ویژه ضعف اطلاع‌رسانی مستمر و آموزش ناکافی هم‌چنان از سوی برخی کارشناسان جزو مهم‌ترین چالش‌های اجرای اصولی طرح مدیریت پسماند در ایران و اصفهان عنوان می‌شود. 

یک کارشناس امور شهری در گفت‌ و گو با ایرنا بر ضرورت برگزاری کارگاه‌های آموزشی جداسازی زباله از مبدا، تشکیل گروه‌های مشارکتی در محله‌ها برای ایجاد و توسعه فرهنگ بازیافت، برپایی دوره‌های آموزشی گروهی و فردی خانم‌های خانه‌دار، برگزاری نمایشگاه‌های آموزشی برای کودکان و استفاده از نوآوری کودکان در گسترش فرهنگ بازیافت در خانواده‌ها تاکید کرد.

مهران صمدی مقدم بیان کرد: برپایی نمایشگاه‌های عکس، نمایش محصولات تولیدی از مواد بازیافتی، برگزاری همایش‌ها، طراحی و نصب بنرها و تابلوهای تبلیغاتی در معابر عمومی نیز از دیگر راه‌های ترویج فرهنگی مدیریت پسماند در بین مردم است. 

وی ادامه داد : آموزش چهره به چهره، تهیه و توزیع محصولات فرهنگی مانند بروشورها، تراکت‌ها و کتابچه‌ها، استفاده از ظرفیت رسانه‌های جمعی، توزیع کیسه‌های زباله رنگی رایگان و آموزش از سوی فعالیت‌های نمادین در جهت آگاه‌سازی و فرهنگ‌سازی درست زیست محیطی زیربنای فراگیر شدن بحث بازیافت به شمار می‌رود. 

این کارشناس برنامه‌ریزی شهری اضافه کرد: پخش برنامههای تبلیغاتی، برنامه‌های طنز و پویانمایی با موضوع محوری محیط زیست و پسماند از سوی صدا و سیما، آشنایی دانش‌آموزان با مواد بازیافتی و توزیع جعبه‌های ویژه کاغذهای باطله در مدرسه‌ها، تمهید برنامه بازدید اقشار مختلف به ویژه کشاورزان، باغداران و صاحبان غذاخوری‌ها از روش و هدف نهایی بازیافت و تولید کمپوست از زباله‌های تر خانگی جزو دیگر راهکارهای آسان و زودبازده جهت ترغیب حساسیت جامعه نسبت به موضوع است.

صمدی مقدم تاکید کرد: اختصاص سطل‌های ویژه زباله‌های کاغذی، پلاستیک، شیشه، بطری‌های فلزی، باقیمانده مواد خوراکی و غیرقابل بازیافت برای مجتمع‌های مسکونی نیز در کنار سایر موارد می‌تواند بر ترغیب شهروندان جهت جداسازی زباله‌ها در مبدا اثرگذار باشد. 

بر اساس برنامه‌ای پنج ساله، اصفهان ۱۴۰۰ شهری بدون دفن پسماند نام‌گذاری شده و شهرداری بر این اساس برنامه سرمایه‌گذاری برای سال ۹۷ و ۹۸ در نظر گرفته بود تا دفن پسماند به کمترین میزان ممکن برسد.

رضا مهردادی فر مدرس دانشگاه آزاد اسلامی استان و کارشناس امور شهری گفت : طرح تفکیک زباله از مبدا نیازمند فرهنگ سازی و آموزش همه جانبه است است و این مهم باید در  همه سطوح به ویژه نظام پایه آموزشی جدی گرفته شود.

وی در گفت و گو با ایرنا اظهارداشت :  برنامه ریزان شهری باید علت عدم موفقیت اجرای این طرح را مورد بررسی اصولی قرار دهند و برای تحقق زودهنگام در جامعه  راهکار ارایه دهند.

وی زباله را در دنیای امروز ، طلای سیاه تعبیر و تصریح کرد : متاسفانه هنور شهروندان از مزایای طرح تفکیک زباله چندان آگاهی ندارند که باید برای آگاهی بخشی آنان فکر اساسی اتخاذ کرد.

وی علت موفق نبودن طرح تفکیک زباله از مبدا در کشور را نیازمند بررسی کارشناسی دانست.

کلانشهر ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار نفری اصفهان با هفت هزار و ۵۰۰ هکتار زمین و ۷۰۰ هزار خانه مسکونی، ۱۵ منطقه دارد که سرانه تولید پسماند به ازای هر نفر در آن ۶۵۰ گرم در روز برآورد شده است.

 روزانه 58 هزار تن زباله در کشور تولید می شود که 15 درصد از این میزان سهم پایتخت است.

سال 96 میزان تولید روزانه پسماند در تهران 9 هزار و 200 تن بود که این عدد به دلایلی از جمله شرایط اقتصادی و صرفه جویی شهروندان به هشت هزار و 400 تن کاهش یافت.
وی اظهارداشت: سرانه تولید پسماند در جامعه روستایی کشور 500 گرم، جامعه شهری 800 گرم، در تهران یک هزار گرم و میانگین جهانی آن یک هزار و 200 گرم در روز است.

۳۰۸۰/۸۱۲۳/۶۰۲۶/

منبع: ایرنا

کلیدواژه: پسماند تفکیک زباله از مبدا اصفهان

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۰۹۷۰۱۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

طرح مطالعاتی سایت پسماند شهرداری ساوه انجام‌ شد

سیدعلی دعایی لنگرودی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به طرح تجمیع محل دفع زباله در ساوه اظهار کرد: بر اساس ماده ۲۳ قانون مدیریت پسماند، اجرای طرح مطالعاتی سایت پسماند در حوزه دهیاران، شهرداری‌ها و وزارت کشور است و سازمان محیط زیست ناظر بر حسن اجرای قانون است.

رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست ساوه تصریح کرد: در همین راستا دستورالعملی توسط سازمان محیط زیست مبنی بر کاهش و تمرکز محل‌های دفع که بخش اعظم آنها فاقد مجوز و جانمایی نیز مغایر ضوابط بود، ابلاغ شد.

دعایی لنگرودی افزود: اکثر محل‌های دفع زباله در ورودی روستاها بود و این مساله علاوه بر چهره نازیبایی که به روستا می‌داد سبب آلودگی زیست محیطی، مشکلات بهداشتی و ورود شیرابه به روستاها و محیط زیست می‌شد که براساس ابلاغیه سازمان، تمرکز آنها در ساوه در سایت شهرداری ساوه پیش بینی شده است.

وی گفت: در کل استان مرکزی، سایت پسماند شهرداری ساوه به لحاظ موقعیت مکانی، تمرکز جمعیتی، زیرساخت‌های موجود و طرح توسعه آن به‌عنوان یکی از مراکز تجمیعی در شمال استان مرکزی ویژه جمع‌آوری، تفکیک و دفع زباله‌های سه شهرستان ساوه، تفرش و زرندیه انتخاب شده است.

دعایی گفت: هرچند در سایت شهرداری ساوه اکنون زباله‌ها به‌صورت بهداشتی دفن می‌شود اما باید حفره دفن زباله‌های غیرقابل بازیافت به صورت فنی و مهندسی احداث شود که کنترل شیرابه راه را داشته باشد.

رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست ساوه افزود: لندفیل (حفره دفن زباله‌های غیرقابل بازیافت) فنی و مهندسی در این سایت تاکنون راه اندازی نشده طرح مطالعاتی آن انجام شده و امید است در آینده نه چندان دور، به مرحله اجرا برسد که کار تجمیع انجام شود.

شهروندان از گرفتن پلاستیک خودداری کنند

دعایی لنگرودی با تاکید بر مشارکت مردم در حفظ محیط زیست گفت: بر اساس اصل ۵۰ قانون اساسی، حفظ محیط زیست یک امانت است بنابراین باید حافظ آن باشیم و برای فرزندان خود به جا بگذاریم چرا که حمایت از فرزندان توسط والدین تنها جنبه مالی ندارد بلکه محیط زیست سالم، آب و خاک که بزرگترین نعمت است باید برای آنها به ارمغان بگذاریم.

وی با اشاره به مصوبه دولت در سال ۱۴۰۲ مبنی بر کاهش مصرف پلاستیک و کنترل آن است، گفت: موضوع پلاستیک بویژه نایلون و نایلکس از معضلات امروز کره زمین بویژه کشور ما است چرا که علاوه مشکلاتی که در حوزه سلامت ایجاد می‌کند، باعث منظره نازیبا و آلودگی بصری هم می‌شود که انتظار است شهروندان در خریدهای روزمره از گرفتن پلاستیک از فروشنده خود داری کنند و مسؤلیت اجتماعی خود را در این خصوص انجام دهند.

رئیس اداره محیط زیست شهرستان ساوه تصریح کرد: وظیفه دولت تنها سیاست گذاری، قانون گذاری و تعیین خط مش است، بنابراین دولت به دلیل کمبود نیرو و امکانات نمی‌تواند تمام شرایط را کنترل و مدیریت کند.

دعایی لنگرودی با اشاره به سهم ۸۰ درصدی مردم در حفظ محیط زیست گفت: مردم باید به مسؤولیت اجتماعی خود در این خصوص عمل کنند و در راستای تحقق شعار سال مشارکت با محیط زیست و بدنه دولت در خصوص آلودگی طبیعت و پاکسازی داشته باشند.

وی در خصوص آلودگی واحدهای صنعتی ساوه گفت در سال گذشته حدود ۳۰ و احد صنعتی به دلیل آلودگی بویایی، هوایی، عدم صحیح مدیریت پسماند و آلودگی فاضلاب اخطاریه دریافت کردند و به دلیل توجه نکردن به اخطاریه‌ها اکثر آنها در لیست صنایع آلایندگی ما قرار می‌گیرند و مشمول پرداخت عوارض آلایندگی شدند.

کد خبر 6097260